Volgens artikelen 14/1 en volgende van Ziekenhuiswet die sinds 2020 van kracht zijn, dient elk algemeen ziekenhuis deel uit te maken van één, en slechts één, locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk. De erkenningscriteria voor de ziekenhuisnetwerken zijn beperkt:
Er is in de Ziekenhuiswet (art. 14/2) vastgelegd dat er maximaal 25 locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken opgericht kunnen worden, met een maximum van 13 op het grondgebied van het Vlaams Gewest. Binnen deze programmatie heeft de Vlaamse Gemeenschap 12 netwerken erkend; er is dus nog één programmatorisch nummer niet toegekend via erkenning.
Na grondig en heel constructief overleg in de voorbije maanden en met de volle steun van beide medische raden hebben de besturen van az West en Jan Yperman Ziekenhuis unaniem beslist zich te organiseren in een verregaande samenwerking. Dit via een ziekenhuisgroepering (zoals in de wetgeving voorzien) en tevens via de aanvraag van een erkenning als ‘locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk Westhoek’. Aansluitend wordt een (Westhoek) regionaal zorgstrategisch plan ingediend. Voor een dergelijk netwerk zijn twee algemene ziekenhuizen nodig. Bedoeling is om ook de categorale ziekenhuizen in de regio Westhoek, revalidatieziekenhuis het KEI (Oostduinkerke) en psychiatrisch ziekenhuis PZ Heilig Hart (Ieper), hier nauw bij te betrekken alsook een goede afstemming te voorzien met de beide eerstelijnszones binnen de Westhoek.
Er is 1 resterend netwerknummer op grondgebied van het Vlaams Gewest maar er zijn 2 aanvragen voor het oprichten van een extra netwerk. Naast de aanvraag vanuit az West en Jan Yperman Ziekenhuis voor het oprichten van een ZiekenhuisNetwerk Westhoek is er ook een aanvraag vanuit de ziekenhuizen AZ Damiaan (Oostende) en AZ Zeno (Knokke) voor het oprichten van een locoregionaal ziekenhuisnetwerk.
Marktaandelen Jan Yperman Ziekenhuis + az West (2021) - zie bijlage
As is
Jan Yperman maakt nu nog deel uit van het netwerk TRIaz met Sint-Andries Tielt en az Delta. az West is een onderdeel van netwerk KOM (Kust, Ommeland en Meetjesland) waaronder ook AZ Sint-Jan, St Lucas Brugge, AZ Alma, AZ Damiaan, AZ Zeno en revalidatieziekenhuizen KEI en BZIO.
To be
De netwerksamenwerkingen met TRIaz en KOM/Mare zijn on hold gezet om een nieuw locoregionaal ziekenhuisnetwerk Westhoek op te richten. Het nieuwe netwerk wil toegankelijke en kwalitatieve locoregionale zorg dichtbij in en vanuit de Westhoek garanderen. Voor hypergespecialiseerde technieken zal worden doorverwezen naar en samengewerkt met grotere centra in West-Vlaanderen (AZ Sint-Jan Brugge, AZ Delta Roeselare, AZ Groeninge Kortrijk) of naar de universitaire ziekenhuizen. Het nieuwe ZiekenhuisNetwerk Westhoek wil het partnership met die grotere centra actief onderhouden en versterken. Waar dit nieuwe ziekenhuisnetwerk niet zelf voor kan zorgen, reikt het de hand naar supraregionale collega’s met uitgekiende expertises.
Argumentatie en meerwaarde
Match administratieve referentieregio's en match eerstelijnszones - zie bijlage
1. Het ZiekenhuisNetwerk Westhoek is een logisch en aansluitend zorggebied:
2. De Westhoekregio kent de ideale schaalgrootte tot uitbouw van een geïntegreerde zorg-samenwerking met de eerstelijnspartners:
3. De netwerkregio Westhoek valt samen met een consequente politieke en administratieve regio:
Waarom apart netwerk
Het voorstel om een netwerk te vormen met de twee Westhoek-ziekenhuizen, elk met hun eigen centrale (Veurne en Ieper) en decentrale campussen (Poperinge, Diksmuide en Komen-Wervik), artsenbestand en personeel, garandeert betere zorg dicht bij huis, financiële gezondheid op langere termijn en een betere samenwerking met huisartsen, woonzorgcentra, psychiatrische- en revalidatiecentra en eerstelijnspartners in de Westhoek.
De Westhoek kent een relatief vergrijsde bevolking met bovengemiddelde zorgnood in een moeilijk ontsloten regio. Die hoge zorgnood in de streek staat in schril contrast met opvallend minder ziekenhuisbedden per 100.000 inwoners in de Westhoek, wanneer men gaat vergelijken met de rest van Vlaanderen: in de Westhoek zijn er ongeveer 340 ziekenhuisbedden voorzien per 100.000 inwoners, terwijl dat in de gehele provincie West-Vlaanderen gemiddeld over 541 per 100.000 inwoners gaat.
Een netwerk uitbouwen met een ruimere regio (en ziekenhuizen) zal er onvermijdelijk voor zorgen dat de (onder)capaciteit van het zorgaanbod in de Westhoek zal ingezet worden om de overcapaciteit in de andere regio’s in West-Vlaanderen te compenseren. Dit zou als gevolg hebben dat de groeiende zorgnood in de Westhoek niet vanuit de Westhoek, dichtbij de zorgbehoevenden, kan ingevuld worden. Bovendien zou in dergelijk scenario de schaalgrootte van de uitbating krimpen, wat de continuïteit van zorg maar ook de mogelijkheden voor investeringen voor het duurzaam verankeren van de zorg in het gedrang kan brengen. Via een zorgstrategisch plan kan immers een infrastructureel masterplan, zowel voor az West als het Jan Yperman Ziekenhuis, gevalideerd worden zodat de vestigingen in Veurne, respectievelijk Ieper, bestendigd kunnen worden.
De keuze voor een ZiekenhuisNetwerk Westhoek is een keuze om de locoregionale zorg dichtbij, in de Westhoek en vanuit de Westhoek, te verankeren.
Een ander belangrijk argument om tot samenwerking over te gaan is de ‘aanrijtijd’. Volgens een recent koninklijk besluit moet 90% van de inwoners van een netwerkregio voor locoregionale zorg op 30 minuten tijd naar een ziekenhuis kunnen worden gebracht. Dat is voor sommige locoregionale zorgprogramma’s, en binnen de bestaande netwerken, niet het geval voor een pak inwoners in de Westhoek. Dit weegt bovendien nog meer door voor het verouder(en)de profiel van de bewoners in de Westhoek en wordt versterkt door de slechte ontsluiting van de regio, zowel via openbaar vervoer als met de auto.
Daarenboven zal een eigenstandig netwerk het duurzaam verankeren van de ziekenhuizen in Ieper en Veurne garanderen waardoor de dringende geneeskundige hulp, én de (tweedelijns)zorg dichtbij, in het binnenland en aan de kust duurzaam gewaarborgd kan worden. Ook de artsen in beide ziekenhuizen zijn gewonnen voor een eigenstandig netwerk van ziekenhuizen, onder meer omdat dit een troef is in het aantrekken van jonge artsen-specialisten en ander deskundig zorgpersoneel.
Ten slotte zijn Jan Yperman en az West overtuigd dat het verankeren van de zorg in de Westhoekregio de werkgelegenheid in eigen streek ten goede komt. Ziekenhuizen op zich zijn grote werkgevers, en de nabijheid van goede zorg maakt de streek aantrekkelijk voor vestiging van gezinnen en bedrijven.
Risico
Er is een sterke (politieke) lobby om de beide Westhoekziekenhuizen te laten aansluiten bij andere ziekenhuizen in een ruimer netwerk en niet, cfr. de lopende erkenningsaanvraag, in 1 apart en eigenstandig Westhoek-ziekenhuisnetwerk.
De hoofdreden hiervoor is het conflict tussen AZ Damiaan in Oostende en AZ Sint Jan in Brugge, dat een logische indeling en samenwerking van de Oostendse en Brugse (inclusief Knokke) regio in de weg staat. Het kan echter niet aanvaard worden dat de Westhoek-inwoners het slachtoffer zouden worden van de tweespalt in een andere regio.
De feiten tonen aan dat er in de Westhoek een significant beperkter aanbod is in ziekenhuiscapaciteit dan elders in West-Vlaanderen. Het behoud van de capaciteit naar de toekomst wordt als essentieel gezien. Binnen een groter netwerk ziet men daartoe geen duidelijke en afdwingbare garanties meer mogelijk. En verder is uit analyse van objectieve data gebleken dat zorgregio Westhoek logisch en coherent is, en dat eventuele beperking van de uitbating of de schaal zal leiden tot de vorming van een ‘zorgwoestijn’ met directe impact op gezondheid, wonen en werken in de regio. Het behoud en verankeren van het zorgaanbod dichtbij voor de meest frequente zorgprogramma’s (locoregionale zorgopdrachten) moet dan ook de eerste prioriteit zijn. Dit zal op (middel)lange termijn enkel mogelijk zijn in 1 eigenstandig ZiekenhuisNetwerk Westhoek.
De verankering van de locoregionale zorg in de Westhoek, dichtbij de inwoners van de Westhoek, in 1 ZiekenhuisNetwerk Westhoek kent een groot draagvlak bij de politieke verantwoordelijken van de regio (burgemeesters en parlementairen) én bij de eerstelijnspartners. Deze laatste hebben zich hierover unaniem positief uitgesproken op een toelichting voor de eerste lijn, zowel in ELZ Westhoek (dd. 05.09.2023) als in ELZ Westkust & Polder (dd. 06.09.2023).
De gemeenteraad heeft kennis genomen van:
De gemeenteraad pleit samen met het Westhoekoverleg voor de duurzame verankering van de locoregionale zorg in de Westhoek en is overtuigd dat dit op lange termijn enkel mogelijk is door de oprichting van een ZiekenhuisNetwerk Westhoek, in een samenwerking tussen het Jan Yperman Ziekenhuis en az West.
De gemeenteraad ziet samen met het Westhoekoverleg de oprichting en de erkenning van dit netwerk als een cruciale schakel in het behoud en de uitbouw van de nabije gezondheidszorg in de Westhoek-regio, en ziet dit ook als een belangrijke troef voor de verdere uitbouw van de woon- en werk-functies in deze regio.
In aanvulling van deze verankering van de locoregionale zorg pleit de gemeenteraad evenzeer en gelijktijdig voor de ontsluiting van supraregionale zorg voor de Westhoek door de verdere uitbouw van de samenwerkingen van de Westhoek-ziekenhuizen met de grote ziekenhuizen in West-Vlaanderen, Sint Jan Brugge, AZ Groeninge Kortrijk en AZ Delta Roeselare, en met de universitaire ziekenhuizen, buiten West-Vlaanderen.
De gemeenteraad vraagt met deze motie aan de Vlaamse Overheid, aan de Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en aan de Secretaris-Generaal van het departement Zorg om de erkenningsaanvraag van het Jan Yperman Ziekenhuis en az West tot het vormen van een eigenstandig locoregionaal ziekenhuisnetwerk, het ZiekenhuisNetwerk Westhoek, goed te keuren.